Azîz Mahmud Hüdâyi Külliyesi

Azîz Mahmud Hüdâyi Külliyesi

Azîz Mahmud Hüdâyi Külliyesi

Aziz Mahmud Hüdayi Camii, İstanbul’un Üsküdar ilçesinin Aziz Mahmud Hüdayi Mahallesi’nde yer alan, Osmanlı Dönemi’nden kalma tarihi bir camidir. Kanuni Sultan Süleyman’ın torunu olan Ayşe Hümaşah Sultan tarafından, üçüncü eşi Aziz Mahmud Hüdayi adına yaptırılmıştır. Yapımına 1589 yılında başlanan cami, 6 yıllık inşaat sürecinden sonra 1595 yılında ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.

Zamanla harap olan cami, 1855 yılında Sultan Abdülmecid tarafından onarılmıştır. Daha sonra 1910 yılında yıldırım düşmesi sonucu yıkılan minaresi onarılmıştır. 1912 yılında Hıdiv İsmail Paşa’nın kızı Prenses Fatma öncülüğünde ve 1975 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü öncülüğünde tadilat geçirmiştir. Cami şu an kapsamlı bir onarım sürecinden geçmektedir.

Özgün planda bir tekke olarak inşa edilmiştir. Daha sonra camisi, imareti, türbesi, kütüphanesi, hünkâr mahfeli, çeşmesi, derviş hücreleri, şeyh evi, fırını ve hamamı yapılmıştır. Caminin bulunduğu bölge 2008 yılındaki düzenlemelere değin Gülfem Hatun Mahallesi olarak anılıyordu. Cami, Ahmet Çelebi Camii’ye çok yakındır. Caminin banisi Aziz Mahmud Hüdayi, külliyenin bahçesindeki türbede medfundur.

Türbede Yatan Kişiler

Aziz Mahmud Hüdayi (ö.1628)
Aziz Mahmud Hüdayi’nin oğlu Evliya Mehmet Muhtar Efendi (ö.1595)
Aziz Mahmud Hüdayi’nin oğlu Mustafa Ebrar Efendi (ö.1595)
Aziz Mahmud Hüdayi’nin oğlu Ali Murtaza Efendi (ö.1601)
Aziz Mahmud Hüdayi’nin oğlu Abdülvahit Efendi (ö.1611)
Aziz Mahmud Hüdayi’nin oğlu Ahmet Sıddık Efendi (ö.1624)
Aziz Mahmud Hüdayi’nin kızı Ayşe Hanım (ö.1600)
Aziz Mahmud Hüdayi’nin kızı Fatma Zehra Hanım (ö.1624)
Aziz Mahmud Hüdayi’nin kızı Zeynep Hanım (ö.1642)
Aziz Mahmud Hüdayi’nin torunu Fatma Zehra Hanım (ö.1642)

Azîz Mahmud Hüdâyi KülliyesiCaminin Giriş Kitabesi

Bu kitabe, 1855 yılında Sultan Abdülmecid döneminde tamir ettirildiği zaman Süleyman Senih Efendi’ye yazdırılmıştır.

Hazret-i Abdülmecid han-ı ila yevmi’l-hisab Ömr-ü şevketle Hüda tahtında kılsun kâmyab Pir Mahmud Hüdaînin uluvv-i himmeti Asitanın iyledi ma’mure ve zerrin kubab Sa’y ile kesb-i safa kıl kim bu dergâh-ı bülendde Kâbe-i uşşakdır olmuş metaf şeyh-u şab Baş keser bu baba mührünü ferş eyleyüb Kadd-i hamîde olmuş anın içün sipihr-i tınab Bendesin envar-ı hû ile kılıb ruşen çerağ Ol aziz Celveti eyler derunun lemâ-i tâb Cuybar-ı feyz u himmet kim der ihsanın Çeşme-i sâr canibinden revan ab u tâb Levh-i bâbayazdı bir matla-ı Senih kemterin Kıldı her mısra’da bir tarih terkim ve hisab Oldu dergâh-ı Hüdayi bendeye hayrü’l-meâb Sıdk ile gel asitân Kutb-ı âlemdir bu bâb (Hicri 1272)

Hazreti Abdülmecid Han tarihi hesaplattı Allah onu yüce ömrüyle tahtta muradına erdirsin Pir Mahmud Hüdayi’nin yüksek yardımı İstanbul’u bayındır ve altın bir halk eyledi Kim bu yüksek dergâhta çalışırsa temiz kazançlı Kâbe’nin aşığı, cemaatin şeyhi tavaf etmiş kıl Baş keser bu kapıya mührünü döşeyip Kemerli olmuş onun için gökyüzü Bendesin hu selamının nuru ile kılsın ışıklı kandil O aziz Celveti eyler kalbini parlayan ışıkla Kim ilim ve iyilik ederse ırmak gibi olsun Çeşmeli tarafından yorgunlar içsin parlak suyu Muhterem düzlüğe bir aciz Senih doğup yazdı Her mısrada bir tarih rakam koydu ve hesap etti Oldu Hüdayi Dergâhına köle, hayır buldu Doğru söz ile gel dünyanın mürşidinindir bu kapı (Miladi 1855)

Azîz Mahmûd Hüdâyî

Anadolu’da yetişen büyük Velîlerden olup, Halvet’îyye Sufi İslâm Tarikât’nın bir alt sınıfına ait olan Bayram’îyye Tarikât’nın devamı niteliğinde bulunan Celvet’îyye (Celvetî) Tarikât’ının kurucusudur. 1541 (H.948) yılında Koçhisar’da doğdu. Bursa’da Muhammed Üftâde’den feyz aldı. 1598 (H. 1007) de Üsküdar’da câmi ve dergâh yaptırdı. 1628 (H. 1038)’de vefât etti. Kabri, İstanbul Üsküdar’da kendi dergâhı yanındaki türbesindedir. Asıl ismi Mahmud’dur “Hüdâyî” ismi ve “Azîz” sıfatı kendisine sonradan verilmiştir.

Message Us on WhatsApp